سلامت نیوز : سازمان حفاظت محیط‌زیست در ایران به عنوان یکی از معاونت‌های ریاست‌جمهوری در راستای «تحقق اصل پنجاهم قانون‌اساسی جمهوری‌اسلامی ایران به منظور حفاظت از محیط‌زیست و تضمین بهره‌مندی درست و مستمر از محیط‌زیست و همسو با توسعه پایدار» ایجاد شده است.
از ابتدای انقلاب تاکنون این سازمان شش رییس را در راس خود دیده است. با این حال آنگونه که کارشناسان این حوزه می‌گویند هیچ‌کدام از این شش‌نفر در این زمینه متخصص نبوده و دارای سابقه درخشانی پیش از قبول ریاست این سازمان نبوده‌اند.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از شرق ؛ آخرین روسای سازمان در دولت‌های نهم و دهم فاطمه واعظ‌جوادی و محمدجواد محمدی‌زاده بودند، این دو نفر پیش از گماشته‌شدن به این سمت، سابقه هیچ‌گونه فعالیت یا حتی اظهارنظر مرتبط با حوزه محیط‌زیست در پرونده خود نداشتند، از همین‌رو فعالیت هشت‌ساله آنان در راس سازمانی که وظیفه ذاتی و اصلی‌اش حفاظت از محیط‌زیست کشور بود، با شدیدترین انتقادات دوستداران و کارشناسان این حوزه همراه شد.
از قضا در همین زمان نیز محیط طبیعی ایران شدیدترین آسیب‌های تاریخ را به چشم خود دیده است؛ خشکی دریاچه ارومیه و بخش بسیار زیادی از تالاب‌ها و رودخانه‌های بزرگ کشور در همین مدت رخ داد، جاده‌سازی و تخریب شدید منابع جنگلی و آسیب‌رسانی و واگذاری بسیاری از منابع طبیعی و مناطق چهارگانه حفاظتی زیست‌محیطی و همچنین خطر انقراض بخش زیادی از گونه‌های جانوری و گیاهی نیز از تبعات همین دو دوره بود. البته در سال‌های پیش از ریاست واعظ‌جوادی و محمدی‌زاده نیز، اگرچه شدت تخریب‌ها و آسیب‌ها به محیط‌زیست ایران به نسبت امروز نبود، اما در نوع خود باز هم کم نبود.
دولت یازدهم با ریاست حسن روحانی کمی بیشتر از یک ماه دیگر کار خود را آغاز می‌کند، از سویی رییس‌جمهور منتخب هم در این روزها و هم در ایام تبلیغات انتخاباتی یکی از اصلی‌ترین وعده‌های خود را استفاده از نخبگان و کارشناسان با سابقه و متخصص در بدنه اجرایی دولت عنوان می‌کرد. گمانه‌زنی‌ها درباره انتخاب رییس جدید سازمان محیط‌زیست همزمان با گمانه‌ها درباره اعضای کابینه جدید، یکی از دلمشغولی‌های جدی دوستداران و کارشناسان این حوزه است. بر اساس قانون اساسی کشور مهم‌ترین اهداف سازمان حفاظت از محیط‌زیست کشور به این ترتیب هستند:
۱- تحقق اصل پنجاهم قانون اساسی جمهوری‌اسلامی ایران
به منظور حفاظت از محیط‌زیست و تضمین بهره‌مندی درست و مستمر از محیط‌زیست و همسو با توسعه پایدار.
۲- پیشگیری و ممانعت از تخریب و آلودگی محیط‌زیست.
۳- حفاظت از تنوع‌زیستی کشور و وسعت بخشیدن به منابع طبیعی.
با در نظر داشتن این سه وظیفه و وضعیت محیط‌زیست آسیب دیده کشور در سال‌های اخیر، روزنامه «شرق» به سراغ تعدادی از کارشناسان و صاحبنظران مسایل زیست‌محیطی رفته است تا نظر آنها را درباره ویژگی‌های مورد نیاز یک فرد مطلوب و مناسب برای انتخاب‌شدن به عنوان رییس سازمان حفاظت از محیط‌زیست جویا شود. کارشناسان برای این مساله به دو سوال پاسخ داده‌اند، سوال اول اینکه به نظر شما اصلی‌ترین ویژگی‌های کسی که قرار است از سوی رییس‌جمهور برای ریاست بر این سازمان انتخاب شود چه باید باشد؟ سوال دوم نیز اینگونه بود «کسی که قرار است به این سمت منصوب شود باید واجد چه ویژگی‌ها و مشخصاتی نباشد؟ در ادامه پاسخ‌های بیژن فرهنگ دره‌شوری، هوشنگ ضیایی، اسماعیل کهرم، محمد درویش و ناصر کرمی که همه از کارشناسان برجسته محیط‌زیست کشور هستند، به دو پرسش «شرق» آمده است.
بیژن فرهنگ دره شوری:
خودرای نباشید
کی باشد: هم اکنون محیط‌زیست کشور ما در نامناسب‌ترین شرایط ممکن است، جنگل‌ها از بین رفته‌اند، بسیاری از تالاب‌ها و رودخانه‌ها و دریاچه‌های کشور خشک شده و وضعیت زیست‌محیطی کشور خطرناک است، به همین دلیل از نظر من مهم نیست چه کسی برای ریاست سازمان محیط‌زیست انتخاب می‌شود، بلکه مهم روش و سبک کار او است. اگر کسی بتواند کارشناسان محیط‌زیست را جمع کند با آنها صحبت کرده و مشورت بگیرد موفق خواهد بود. کار محیط‌زیست در ارتباط با مردم پیش می‌رود چون این مردم هستند که باید از محیط طبیعی کشور محافظت کنند و جلو تخریب آن را بگیرند. در قانون اساسی هم به صراحت کمک مردم برای حفظ محیط‌زیست ذکر شده است. کسی باید رییس سازمان باشد که نیاز به ارتباط گرفتن از طریق کتاب، روزنامه، فیلم و غیره برای آگاهی‌دادن به مردم را مهم بداند.
کی نباشد: کسی که فکر می‌کند حرف آخر را باید خودش بزند و خودخواه و خودرای باشد برای محیط‌زیست خطرناک است. به نظر من محیط‌زیست سراسر مملکت در وضعیت هشدار است و ما بزرگ‌ترین لطمه‌ها را خورده‌ایم به همین دلیل باید بزرگ‌ترین جبران‌ها و تلاش‌ها را در پیش گرفت.
هوشنگ ضیایی:
علاقه‌مند به محیط طبیعی
کی باشد: زیربنای سازمان حفاظت از محیط‌زیست، محیط طبیعی است، به نظر من کسی که می‌آید باید علاقه‌مند به محیط طبیعی باشد، با طبیعت و حیات‌وحش آشنا باشد. در سال‌های اخیر وضعیت زیستگاه‌ها و محیط طبیعی ما بسیار آسیب دیده است. ما از لحاظ داشتن پتانسیل در عرصه منابع طبیعی در تراز اول دنیا هستیم اما از لحاظ حفاظت از آنها جزو آخرین‌ها در جهانیم. رییس سازمان باید آنقدر قدرتمند و در دولت صاحب نفوذ کلام باشد که در صورت نیاز بتواند جلو کسانی که تصمیماتشان به تخریب طبیعت می‌انجامد بایستد. الان اما محیط‌زیست ما اساسا جدی گرفته نمی‌شود. در صورتی که محیط‌زیست زیربنای اقتصاد هر کشوری است. طبیعت ما اگر از بین برود قابل برگشت نیست.
کی نباشد: کسانی که بی‌تفاوت و بدون عِرق نسبت به محیط‌زیست هستند نباید انتخاب شوند، اما متاسفانه تاکنون اینطور بوده است. مثلا رییس دولت می‌خواست یک خانم در کابینه بگذارد یک زن را گذاشت رییس این سازمان. این سازمان نباید قربانی چنین تصمیم‌هایی شود. کشور ما مهم‌تر از این ویژگی‌های طبیعی و محیطی چه چیزی دارد؟ اگر همین‌ها به دست یک آدم ضعیف داده شود قطعا آسیب خواهد دید.
اسماعیل کهرم:
آشنا با فلسفه محیط زیست
کی باشد: در شرایط کنونی نیازی نیست تحصیلات و تخصص رییس جدید سازمان محیط‌زیست در این زمینه باشد، به نظرم داشتن آشنایی با فلسفه و اهمیت محیط‌زیست کافی است. همچنین باید مشورت متخصصان محیط‌زیست را به خوبی گرفته و به کار ببندد. سال‌ها پیش وقتی انگلستان گرفتار بحران ذغال‌سنگ شد متخصصی را از آمریکا فراخواندند که به گفته خودش تنها یک‌بار در دوران کودکی ذغال‌سنگ دیده بود، با این حال شیوه مدیریتش چنان بود که آن بحران را برای همیشه رفع کرد. ویژگی دومی که این مدیر باید داشته باشد داشتن گوش شنوا نسبت به کسانی که در این حوزه استخوان خورد کرده‌اند است، دو مدیر قبلی نامه‌های سرگشاده استادان دانشگاه در این حوزه را حتی نگاه هم نکردند.
کی نباشد: رییس جدید سازمان کسی نباشد که صرفا به دلیل آشنایی با رییس‌جمهور انتخاب می‌شود، خانم واعظ‌جوادی مشخصا با همین سبک انتخاب شد بدون اینکه هیچ سابقه مدیریتی داشته باشد. داشتن نیت خوب برای اداره این سازمان به تنهایی کافی نیست. کسی که محیط‌زیست را یک امر غیرلازم و تزیینی می‌داند برای این سازمان خطرناک است.
ناصر کرمی:
هم قد رییس‌جمهور
کی باشد: وقتی درباره سازمان حفاظت از محیط‌زیست حرف می‌زنیم، باید بدانیم این سازمان را از دو وجه می‌شود دید؛ یکی جایگاه واقعی این سازمان و آنگونه که در قانون اساسی آمده و دیگری جایگاه موجود آن است. سازمان در جایگاه موجود خود تشکیلاتی است که در خوشبینانه‌ترین حالت وظیفه محافظت از 10درصد از مساحت کشور که مناطق چهارگانه محیط‌زیستی است، را دارد، اگر قرار است برای این حالت کسی انتخاب شود باید کسی را در نظر داشت که نهایتا بتواند همان 10درصد را به خوبی مدیریت کند.
در حالت قانونی اما رییس این سازمان جایگاه معاون رییس‌جمهور و فراتر از همه وزرا را دارد، به همین دلیل باید کسی را برای این سمت انتخاب کرد که قد بلندی هم‌وزن خود رییس‌جمهور داشته باشد، کسی که در صورت نیاز بتواند رودرروی وزرای نفت و صنایع معادن و دیگران محکم و قاطع بایستد و جلو تصمیمات مخرب آنها برای محیط‌زیست را بگیرد.
کی نباشد: به نظر من هرکسی که نگاه بهره‌جویانه و اقتصادی نسبت به محیط‌زیست و طبیعت دارد نباید برای این سمت انتخاب شود، این نگاه برای محیط‌زیست به شدت مخرب است، در این جایگاه اولویت، داشتن دیدگاه اکولوژیک است نه اقتصادی.
محمد درویش:
وزن و اعتبار به سازمان محیط‌زیست بدهد
کی باشد: به اعتقاد من رییس جدید سازمان حفاظت از محیط‌زیست باید کسی باشد که وقتی به این سمت انتخاب می‌شود به سازمان محیط‌زیست وزن و اعتبار بدهد، نه اینکه خودش به مدد این سمت کسب اعتبار کند، مفهوم دقیق حرف من این است که خود آن فرد باید پر نفوذ، پر قدرت و سیاستمدار باشد تا بتواند از این داشته‌های خود در راستای پیشبرد اهداف سازمان استفاده کند. ما در ایران تاکنون شش رییس سازمان محیط‌زیست داشتیم که همه بعد از انتخاب به این سمت مشهور شدند، قبل از این اما هیچ نفوذ و شهرتی نداشتند. در حالتی دیگر اگر فردی به شیوه اول انتخاب نشود به نظر من باید دست‌کم یک دانشمند متخصص حوزه محیط‌زیست با شهرتی جهانی باشد. این ویژگی را هم هیچ‌کدام از روسای قبلی سازمان از ابتدای انقلاب تاکنون نداشتند.
کی نباشد: رییس آینده این سازمان نباید کسی باشد که در کارنامه‌اش هیچ‌گونه موضع‌گیری زیست‌محیطی نباشد، کسی که تاکنون هیچ حرف و نظری در این‌باره نداشته است چطور می‌تواند به ریاست سازمان اصلی حفاظت از محیط‌زیست کشور گماشته شود؟ محمدی‌زاده‌زمانی که استاندار خراسان بود می‌گفت ما مدیرکل منابع طبیعی را اگر مجوز شهرک صنعتی ندهد، نمی‌خواهیم.
محیط‌زیست کشور ما در نامناسب‌ترین شرایط ممکن است، جنگل‌ها از بین رفته‌اند، بسیاری از تالاب‌ها و رودخانه‌ها و دریاچه‌های کشور خشک شده و وضعیت زیست‌محیطی کشور خطرناک است.
نظر شما